Op 1 augustus 2018 is Protocol 16 (hierna ook wel ‘Protocol’) bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) in werking getreden. Vijf jaar later is het Protocol door 19 van de 46 lidstaten van de Raad van Europa geratificeerd, waaronder Nederland. In de landen die het Protocol hebben geratificeerd kunnen aangewezen hoogste gerechten een verzoek indienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) om advies te krijgen over de uitleg of toepassing van het EVRM in een lopende zaak. De Nederlandse gerechten die bevoegd zijn om een adviesverzoek in te dienen (de Hoge Raad, de Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State, de Centrale Raad van Beroep, het College van Beroep voor het Bedrijfsleven en het Gemeenschappelijk Hof van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba) hebben tot nu toe nog geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om het EHRM te verzoeken om een advies. Rechters in andere lidstaten hebben dit wel gedaan. Sinds de inwerkingtreding van Protocol 16 (en tot 1 juni 2023) zijn vanuit de staten die het Protocol hebben geratificeerd acht adviesverzoeken ingediend. Dit onderzoek richt zich op het identificeren en analyseren van de eerste ervaringen die op nationaal niveau zijn opgedaan met het Protocol. Meer specifiek is de centrale vraag: hoe de invoering en toepassing van het Protocol 16 EVRM van het EVRM tot dusver verloopt en hoe de benutting van het Protocol kan worden verbeterd. INHOUD Inleiding Protocol 16 EVRM - een tour d'horizon De adviesprocedure in de praktijk: de door het EHRM uitgebrachte adviezen Goedkeuring en implementatie in Nederland Ratificatie in andere landen Adviesverzoeken in Nederland Adviesverzoeken in andere staten Conclusie

Met de Wet langdurig toezicht, gedragsbeïnvloeding en vrijheidsbeperking (Wlt) is het mogelijk geworden langduriger en onder bepaalde voorwaarden levenslang toezicht te houden op personen die wegens een ernstig gewelds- of zedendelict zijn veroordeeld tot een gevangenisstraf en/of een maatregel terbeschikkingstelling (tbs). De gedrags-beïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel (GVM) is één van de drie onderdelen van de Wlt en geldt vanaf 1 januari 2018. Met deze zelfstandige toezichtmaatregel kan toezicht worden gehouden na afloop van een gevangenisstraf en/of tbs-maatregel. Aan de GVM kunnen voorwaarden worden verbonden waaraan de betrokkene zich moet houden, bijvoorbeeld een verplichte behandeling, locatie- of gebiedsverbod of een verbod om Nederland te verlaten. De reclassering is de toezichthoudende partij. De GVM is volgens de wetgever bij uitstek geschikt voor personen aan wie een variant van de tbs-maatregel is opgelegd die bij wet een maximale duur kent: de tbs met voorwaarden (maximaal negen jaar) en de gemaximeerde tbs-maatregel (maximaal vier jaar). Tevens zijn potentieel uitreizende zedendelinquenten, verdachten die het pro Justitia (pJ)-onderzoek weigeren en personen veroordeeld voor een terroristisch misdrijf genoemd als doelgroep. Het WODC monitort het aantal opleggingen en kenmerken van de GVM in de eerste vijf jaar: 2018 tot en met 2022. De cijfers over de GVM zijn elk jaar enigszins aan verandering onderhevig, omdat er uitspraken in hoger beroep bijkomen. Dit rapport blikt terug op de cijfers over de GVM’s uit 2018 tot en met 2020 en laat de resultaten van de nieuwe opleggingen tot de GVM in 2021 zien. Doelstelling en onderzoeksvragen Het doel van het huidige rapport is het terugblikken op de cijfers over de GVM uit 2018 tot en met 2020 en het geven van informatie over de GVM in 2021. De onderzoeks-vragen gaan over het aantal opleggingen, kenmerken van de opleggingen, adviezen van de reclassering en het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) en de argumentatie van de rechtbanken en hoven. Ook zijn er inmiddels enkele uitspraken over de tenuitvoerlegging van de GVM. INHOUD Inleiding Opleggingen van de GVM's Conclusies

Na aanhoudende kritiek op de kwaliteit van de waarheidsvinding c.q. het feitenonderzoek in de jeugdbescherming, heeft de Tweede Kamer in 2016 een motie aangenomen waarin de regering werd verzocht een ‘Actieplan waarheidsvinding’ te ontwikkelen. Dit heeft geleid tot het Actieplan Verbetering Feitenonderzoek in de Jeugdbeschermingsketen (hierna: Actieplan) dat in 2018 is aangeboden aan de Tweede Kamer. Aan de Tweede Kamer is toegezegd dat het Actieplan na afronding wordt geëvalueerd. Het onderhavige onderzoek voorziet in de gevraagde evaluatie van het Actieplan. De evaluatie is zowel retrospectief, terugkijkend naar de uitvoering en resultaten van het Actieplan, als toekomstgericht, met een blik op de acties die nodig zijn om de kwaliteit van het feitenonderzoek verder te verbeteren. INHOUD Inleiding Het Actieplan Uitvoering van resultaten Ervaringen van betrokken organisaties Doelbereik Verdere acties gericht op verbetering kwaliteit feitenonderzoek

Op 1 april 2021 trad de wet Kansspelen op afstand (hierna: wet Koa) in werking en vanaf 1 oktober 2021 werden online vergunninghouders actief in Nederland. Tegen de achtergrond van deze en andere ontwikkelingen in het Nederlandse kansspellandschap heeft het ministerie van Justitie en Veiligheid (hierna: ministerie van JenV) de volgende kennisbehoefte: Een brede verkenning van zowel de financiële als niet-financiële kosten en baten van alle soorten kansspelen (waaronder kansspelen op afstand) voor de Nederlandse samenleving. Het gaat daarbij om kosten en baten die gerelateerd zijn aan de drie publieke belangen: het beschermen van consumenten, het voorkomen van kansspelverslaving en het bestrijden van illegaliteit en criminaliteit. Daarom wordt ook aandacht voor het illegale aanbod gevraagd. Kennis over eventuele veranderingen van de bovengenoemde kosten en baten als gevolg van de opening van de markt voor online kansspelen. Kennis of de bevindingen van de bovenstaande twee items op enigerlei wijze bruikbaar zijn voor de toekomstige evaluatie van de wet Koa. Om te voorzien in deze kennisbehoefte geeft dit onderzoek een verkenning van de maatschappelijke kosten en baten van kansspelen. Daarnaast presenteert dit rapport een indicatieve kosten-batenanalyse van de maatschappelijke gevolgen van de invoering van de wet Koa voor de markt voor online kansspelen. INHOUD Inleiding Doelstelling Onderzoeksmethodiek Baten van kansspelen Kosten van kansspelen Kwantitatieve uitwerking Synthese Conclusies

Het onderzoek had als doel om op basis van recent wetenschappelijk onderzoek inzicht te bieden in de wijze waarop asielmigranten een bestemmingsland ‘kiezen’, en in het bijzonder Nederland. Wat kan worden gezegd over de invloed van het asielbeleid op de keuze voor een bestemmingsland, en in het bijzonder Nederland? Centrale onderzoeksvraag: Wat is er in wetenschappelijke bronnen bekend over de mate waarin drivers een rol spelen bij de keuze van een land van bestemming? INHOUD Inleiding Drivers van migratie Kennis van asielmigranten over asielbeleid? Invloed van asielbeleid op de komst van asielmigranten Conclusies

In dit deelrapport van de Monitor Jeugdcriminaliteit worden de trends beschreven van de jeugdigen die een Halt-interventie hebben gekregen en de jeugdige daders die schuldig zijn bevonden door het Openbaar Ministerie (OM) en de rechterlijke macht (ZM) en de bijbehorende afdoeningen voor hun strafzaken tot 2022. De ontwikkelingen worden apart beschreven voor minderjarigen (12- tot 18-jarigen) en jongvolwassenen (18- tot 23-jarigen). Naast ontwikkelingen in de traditionele criminaliteit worden ontwikkelingen in cyber- en gedigitaliseerde criminaliteit beschreven. Ook wordt specifiek de ontwikkeling van door OM en ZM geregistreerde jeugdcriminaliteit in de Coronajaren (2020-2021) bekeken. Het gaat hier alleen om ontwikkelingen onder jongeren die met Halt, het OM en de rechter in aanraking zijn gekomen wegens een misdrijf. Dat is slechts een deel van de populatie jongeren die delicten pleegt. INHOUD Inleiding Jeugdige strafrechtelijke daders Sancties tegen jeugdige daders Geregistreerde jeugdcriminaliteit tijdens de Coronajaren 2020-2021 Tot besluit

Dit is de elfde editie (2022) van de Justitiethesaurus, die door de Directie Informatisering (DI) als standaard trefwoordenclassificatie is vastgesteld voor het toegankelijk maken en terugvinden van Justitiële informatie in catalogi, documentatiebestanden en Justitiewebsites. Deze editie is grondig herzien. Veel niet gebruikte en verouderde termen en verwijzingen zijn verwijderd. Vanwege de omvang van het aantal vervallen termen zijn ze niet in de mutatielijst opgenomen. De overige wijzigingen ten opzicht van de vorige editie van de Justitiethesaurus zijn terug te vinden in de mutatielijst 2022. Het gaat dan om nieuwe voorkeurstermen, verwijstermen, wijzigingen van schrijfwijze en wijzigingen van relaties. De Justitiethesaurus kan zowel in pdf als in xml gedownloaded worden (zie: link)

In dit onderzoek wordt gekeken naar de totstandkoming en kwaliteit van, het toezicht op, en beroepsmogelijkheden tegen ideologische duidingen in de volgende vier ketens: de persoonsgerichte aanpak (PGA), de detentieketen, de strafrechtketen en de jeugdbeschermingsketen. Om inzicht te krijgen in de duidingspraktijk binnen de vier ketens, zijn onderzoeksvragen opgesteld verdeeld in vier thema’s: Beschrijving: In welke situaties is ideologische duiding belangrijk en hoe verloopt het proces waarbinnen ideologische duidingen tot stand komen? Kwaliteit van duidingen: In hoeverre wordt de kwaliteit van ideologische duidingen getoetst aan bepaalde criteria? Toezicht op duidingsprocedures: Hoe is het toezicht op de inzet en kwaliteit van ideologische duidingen binnen de verschillende ketens georganiseerd? Beroepsmogelijkheden en contra-expertise: Welke beroepsmogelijkheden zijn er tegen de totstandkoming en consequenties van ideologische duidingen?INHOUD Introductie Wetenschappelijk kader Onderzoeksmethode Resultaten Slothoofdstuk

De zeer strikte werkwijze van de Belastingdienst rondom de kinderopvangtoeslag heeft enorme consequenties gehad: voor ouders, voor de politiek, voor de rechtspraak en voor de uitvoeringspraktijk. Dat hebben verschillende commissies en onderzoeken in de afgelopen drie jaar duidelijk gemaakt. Toch is er een onderwerp dat tot nu toe nog onderbelicht bleef. Konden gedupeerde ouders voldoende juridische ondersteuning krijgen van een advocaat of stonden ze er alleen voor in hun procedures tegen de Belastingdienst? Mensen met een laag inkomen kunnen vragen om subsidie voor een advocaat, een zogenoemde toevoeging. De Raad voor Rechtsbijstand beslist daarover op basis van wet- en regelgeving. Ouders die slachtoffer werden van de kinderopvangtoeslagaffaire die in bezwaar wilden tegen de Belastingdienst werd zo’n toevoeging vaak geweigerd. Dit onderzoek laat zien hoe het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand functioneerde in bezwaarzaken tegen de Belastingdienst in de periode dat de kinderopvangtoeslag-affaire speelde (2011 tot en met 2021). Ook laat het onderzoek zien welke verbeteringen mogelijk zijn. Daarmee levert het een bijdrage aan de bredere discussie over het verstevigen van de rechtspositie van burgers tegenover de overheid. Onderzoeksvragen Hoe is de zelfredzaamheidstoets in de wet- en regelgeving over gesubsidieerde rechtsbijstand vormgegeven en op welke veronderstellingen is die gebaseerd? Hoe werd door de Raad voor Rechtsbijstand, het Juridisch Loket (JL), de sociale advocatuur en sociaal raadslieden – in het bijzonder bij bezwaarzaken tegen de Belastingdienst over de kinderopvangtoeslag – praktisch invulling gegeven aan de zelfredzaamheidstoets? In welke mate heeft de Raad voor Rechtsbijstand, in de periode van 2011 tot en met 2021, aanvragen afgewezen voor gesubsidieerde rechtsbijstand in bezwaarzaken tegen de Belastingdienst over de kinderopvangtoeslag? INHOUD Gesubsidieerde rechtsbijstand in kinderopvangtoeslagzaken De zelfredzaamheidstoets in de Wet op de rechtsbijstand De zelfredzaamheidstoets in de praktijk Toevoegingsaanvragen in bezwaarzaken omtrent de kinderopvangtoeslag Reflecties over zelfredzaamheid in het kader van gesubsidieerde rechtsbijstand

ARTIKELEN Inleiding Dagmar Oudshoorn-Tinga en Hannie Kool-Blokland - Ketenen van het verleden. De lange weg naar bewustwording van het Nederlandse slavernijverleden en de doorwerking in de huidige samenleving Joandi Hartendorp - Een kritische blik op slavernijonderwijs Rose Mary Allen - Multiperspectiviteit in de maatschappelijke beeldvorming rondom de Curaçaose creoolse spiritualiteit Marian van der Klein - Familienamen en het slavernijverleden. Over een onderzoeksopdracht in een te krap juridisch jasje Maartje van der Woude - Het herkennen en erkennen van 'kleurenblind' racisme Masja van Meeteren Anne-Jetske Schaap - De strafrechtelijke aanpak van hedendaagse vormen van slavernij in internationale productieketens SAMENVATTING De artikelen in deze editie van Justitiële verkenningen gaan over de doorwerking van het slavernijverleden in het hier en nu. De gevolgen ervan zijn nog dagelijks zichtbaar, zowel in Nederland als in de voormalige koloniën. Wanneer we het hebben over slavernij is het bovendien belangrijk om te beseffen dat de afschaffing en later strafbaarstelling van slavernij er niet toe hebben geleid dat er geen slavernij meer in de wereld is. Bij discussie over slavernij gaat het daarom niet alleen over het verwerken van het verleden, maar ook over het aanpakken van slavernij in het heden.