In dit themanummer van Justitiële verkenningen staat het onderwerp ‘trauma-geïnformeerd’ werken in de strafrechtspleging centraal. Bij deze werkwijze houden professionals, zoals rechters en officieren van justitie, rekening met traumatische ervaringen van betrokkenen. Ze passen de manier aan waarop ze deze personen benaderen en richten zich op gedrag dat kan duiden op een posttraumatische stressstoornis. Het kan hierbij gaan om slachtoffers en nabestaanden, maar ook om verdachten en veroordeelden. De bijdragen in deze editie van Jv laten zien dat trauma-geïnformeerde strafrechtspleging niet enkel een idealistisch streven is, maar een noodzakelijke ontwikkeling om rechtvaardigheid en effectiviteit binnen het strafrecht te verbeteren. Door de rol van trauma niet alleen te erkennen, maar er ook actief rekening mee te houden in beleid en praktijk, kunnen we bouwen aan een strafrechtsysteem dat niet alleen straft, maar ook herstelt. INHOUD Inleiding Maarten Kunst - Hard nodig: trauma-geïnformeerd werken in de strafrechtsketen Tine Molendijk en Marjan Helmich - Daderschap en morele verwonding binnen het huidige strafrechtsysteem Pauline Aarten, Iva Bicanic, Marijke Brouwer en Carlo Contino - Van de keukentafel naar de rechtbank. Het voorkomen van secundaire victimisatie en hertraumatisering bij slachtoffers van seksueel geweld in de strafrechtsketen Ariane Hendriks en Marscha Mansvelt - Trauma-geïnformeerd werken in huiselijk-geweldzaken: het begint met de erkenning van het geweld Janne van Doorn en Joyce Schot - De rol van traumagerelateerde emoties in juridische beslissingen Summaries

Aanleiding voor dit onderzoek is een in 2022 door de Tweede Kamer aangenomen motie, waarin wordt verzocht in kaart te brengen welke vormen van lekenrechtspraak momenteel worden toegepast in West-Europese landen. De achterliggende gedachte is dat lekenrechtspraak mogelijk kan bijdragen aan het vertrouwen in en het begrip van de rechtspraak in Nederland. Nederland is één van de weinige landen in Europa die geen lekenrechtspraak hebben bij de berechting van commune strafzaken. Onderzoek naar de mogelijke invoering van lekenrechtspraak in de Nederlandse strafrechtspleging is al in 2006 uitgevoerd naar aanleiding van een eerdere, soortgelijke motie. De nieuwe motie geeft aanleiding om de verschillende vormen van lekenrechtspraak in West- Europa opnieuw te inventariseren, met als doel een debat mogelijk te maken over de eventuele invoering van een vorm van lekenrechtspraak in het Nederlandse (straf)rechtssysteem. INHOUD Inleiding Methodologie Rechtstheoretische argumenten voor en tegen lekenrechtspraak Verkennend onderzoek in diverse Europese landen Eerder empirisch onderzoek naar lekenrechtspraak, vertrouwen en democratische participatie Verdiepend onderzoek in België, Zweden en Engeland en Wales Nederlandse burgers over lekenrechtspraak Conclusie

Lang niet alle kinderen groeien meer op in een traditioneel tweeoudergezin. Door scheidingen ontstaan bijvoorbeeld gezinnen met stiefkinderen en -ouders. Ook kiezen sommige ouders er bewust voor om kinderen te krijgen en op te voeden met meer dan twee volwassenen. In 2016 heeft de Staatscommissie Herijking Ouderschap geadviseerd om te komen tot een wettelijke regeling voor meerouderschap en meerpersoonsgezag. Voordat overgegaan kan worden tot nieuwe wetgeving omtrent meerouderschap en meerpersoonsgezag is eerst meer inzicht nodig in de (potentiële) doelgroep voor deze eventuele wetgeving. Dit is enerzijds van belang om inzicht te krijgen in de uitvoeringsconsequenties (de juridische complexiteit); hoe groter en diverser de groep hoe groter de implicaties voor de uitvoering. Anderzijds geeft inzicht in de omvang en diversiteit van de doelgroep ook aan hoe groot de groep is die tegen problemen aanloopt en geeft het inzicht of dat afdoende afgedekt wordt met eventuele nieuwe wetgeving. De onderzoekers brengen in dit rapport de potentiële doelgroep voor wetgeving over meerouderschap en meerpersoonsgezag in beeld. Onderzoeksvragen Welke potentiële doelgroepen kunnen worden onderscheiden voor een wettelijk regeling voor meerouderschap en meerpersoonsgezag? Wat is de omvang van de potentiële doelgroepen die kunnen worden onderscheiden? Welk deel van de potentiële doelgroep had voor conceptie al het plan om het kind in een meeroudergezin te laten opgroeien? Wat zijn de kenmerken van deze potentiële doelgroepen? (demografisch, moment ontstaan meeroudergezin en andere kenmerken die relevant kunnen zijn voor de wettelijke regeling) Welke knelpunten worden op dit moment ervaren door de potentiële doelgroepen en hun omgeving? Welk deel van de potentiële doelgroep heeft voor conceptie al afspraken op papier gemaakt? Welk deel van de potentiële doelgroepen verwacht mogelijk gebruik te maken van een wettelijke regeling als deze wordt geïntroduceerd? INHOUD Inleiding Doelgroepen en populatiegrootte Opvoeding en ouderschap/gezag Wensen voor wettelijke regeling

Dit memorandum bespreekt de methodiek voor het meten van recidive, zoals ontwikkeld en toegepast door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum. Het document is een herziene versie van Memorandum 2011-3, getiteld ‘De WODC-Recidivemonitor’ (Wartna et al., 2011). MP> INHOUD Inleiding Gegevensbronnen recidiveonderzoek WODC Verwerken brondata tot recidivebestand Definities van recidive Toepassing van recidivemehtodiek in WODC-onderzoek

In dit rapport wordt verslag gedaan van de praktijk van uithuisplaatsing van minderjarigen met een maatregel van ondertoezichtstelling (OTS) en terugplaatsing. Met dit onderzoek is meer zicht gekregen op het proces van uithuisplaatsing van minderjarigen en het werken aan terugplaatsing in het gezin. In dit onderzoek staan vier vragen centraal Hoe is de situatie ten tijde van de uithuisplaatsing? Hoe verlopen uithuisplaatsingen en in hoeverre zijn deze expliciet gericht op terugplaatsing? In hoeverre worden kinderen teruggeplaatst in het gezin? Waarom wel/niet? Welke verbeteringen in het proces van uithuisplaatsing en terugplaatsing zijn mogelijk? INHOUDSOPGAVE Inleiding Gedragswetenschappelijk literatuuronderzoek Juridisch literatuuronderzoek Dossieronderzoek Praktijkonderzoek Discussie en conclusie

Binnen de politie wordt een toenemende druk op de capaciteit ervaren die naar verwachting de komende jaren blijft bestaan en tot knelpunten blijft leiden. Politievrijwilligers ondersteunen de politie bij verschillende taken. Verschillende ministers hebben de ambitie uitgesproken om het aantal politievrijwilligers te laten stijgen tot 10% van het beroepspersoneel. Dit doel is nog niet gehaald. Daarom is een werkplan opgesteld dat zich richt op het vergroten van de instroom van de verschillende aanstellingsvormen binnen de politie, die verschillen in wat ze aan opleiding en begeleiding vragen en de werkzaamheden waarvoor ze kunnen worden ingezet. Erratum 22 april 2025: Ten opzichte van de oorspronkelijk gepubliceerde versie (op 4 maart 2025) is in de volledige tekst in de tweede alinea van pag. 47 het getal "24" vervangen door "72", consistent met het getal 72 in de vijfde kolom van tabel 2.7 en de bespreking verderop in het rapport. Dezelfde tekstuele correctie is ook doorgevoerd in de infographic, op pag. 7 van de samenvatting (pag. 9 van de volledige tekst) en op pag. 7 van de summary (pag. 23 van de volledige tekst). INHOUD Inleiding Onderzoeksmethodiek Kwalitatieve inventarisatie Kwantitatieve inventarisatie Conclusies

Stochastisch terrorisme verwijst naar vijandige, denigrerende of dehumaniserende uitspraken door invloedrijke personen, gericht op een politieke, sociale, etnische of religieuze groep of een individu. Dit kan via interactie op sociale media en nieuwsmedia een klimaat van vijandigheid creëren, waardoor de kans toeneemt dat iemand tot geweld overgaat, zonder expliciete oproep tot dat geweld. Omdat deze uitingen vaak impliciet zijn, kunnen degenen die dit discours verspreiden of versterken niet, of niet eenvoudig, worden vervolgd. Bovendien ontbreekt een juridische definitie of een eenduidige interpretatie van dit concept. Dit onderzoek beoogt het begrip ‘stochastisch terrorisme’ kritisch te onderzoeken en bij te dragen aan een beter begrip van dit complexe en ietwat ongrijpbare fenomeen. Dit onderzoek had als doel het concept stochastisch terrorisme te definiëren, inzicht in het fenomeen te verkrijgen en mogelijke handelingsperspectieven voor de overheid te verkennen om maatschappelijk ontwrichtende ontwikkelingen beter te begrijpen en aan te pakken. Het onderzoek bestond uit verschillende onderdelen: een literatuuronderzoek, interviews met deskundigen uit uiteenlopende vakgebieden (zoals sociale psychologie, radicalisering en mediastudies), drie casestudies van incidenten die als ‘stochastisch terrorisme’ worden aangemerkt en een expertsessie waarbij de onderzoekers de voorlopige bevindingen presenteerden aan een multidisciplinaire groep deskundigen. INHOUD Inleiding Het begrip ‘stochastisch terrorisme’ Casestudies De casestudies als illustratie van stochastisch terrorisme Kritische reflectie op het concept ‘stochastisch terrorisme’ Conclusie

De onderzoekers brengen in beeld hoe vaak er sprake is van een tekort in een failliete boedel om het salaris van de curator uit te betalen, en hoe hoog dat tekort gemiddeld gesproken is per faillissement. Daarnaast is geïnventariseerd welke mogelijke passende oplossingen er zijn voor deze problematiek. Het onderzoek bestaat uit 2 delen. Deel I brengt op basis van kwantitatieve en kwalitatieve analyses de omvang van het financieringsprobleem in beeld. In deelonderzoek II brengen de onderzoekers de in Nederland al eerder voorgestelde oplossingen en de in een achttiental buitenlandse rechtsstelsels gehanteerde aanpak in beeld, gevolgd door de resultaten van een bijeenkomst met focusgroepen vanuit verschillende perspectieven: beroepspraktijk, rechtspraak, bedrijfsleven, financiers en publieke stakeholders en afgerond met een overzicht van de voor- en nadelen van de verschillende financieringsmogelijkheden. Omdat aan de verschillende oplossingen die in de conclusies van deelonderzoek I en II zijn genoemd, voor- en nadelen kleven en tevens blijkt dat de keuze voor een bepaalde oplossing afhankelijk is van een aantal door de wetgever te beantwoorden beleidsvragen, sluit het onderzoek af met het in kaart brengen van de meest kansrijke oplossingen en daarmee samenhangende vragen die een (politieke) keuze door beleidsmakers en regelgever vergen. De antwoorden op deze vragen, zoals die op basis van het onderhavige onderzoek naar voren zijn gekomen, kunnen richting geven aan de uiteindelijke oplossing van de legeboedelproblematiek en het daarmee samenhangende financieringsprobleem voor curatoren bij de afwikkeling daarvan. INHOUD Inleiding Kwantitatief en kwalitatief onderzoek naar de financiering van curatoren Het perspectief van curatoren op het financieringsprobleem: een kwantitatieve interviewstudie onder curatoren Conclusie deelonderzoek I: omvang van het financieringsprobleem Een verkennend literatuuronderzoek naar oplossingen voor het financieringsprobleem Een blik over de grenzen: een verkennende rechtsvergelijking naar oplossingen voor het financieringsprobleem De voorgestelde alternatieven bezien vanuit een breder perspectief: focusgroepen met stakeholders Conclusie deelonderzoek ii: voor- en nadelen van alternatieve financieringsmogelijkheden Een routekaart voor de noodzakelijke beleidskeuzes om het financieringsprobleem op te lossen

Artikel 3.8 van de Aanwijzingen voor de Regelgeving schrijft voor dat bij het opstellen van wet- en regelgeving, indien mogelijk, sekseneutrale persoonsaanduidingen worden gebruikt. Bij het opstellen van nieuwe wetten moet daar rekening mee worden gehouden. Voor wat betreft de huidige wetten is na een inventarisatie van het Burgerlijk Wetboek in 2022 gebleken dat daar nog regelmatig termen met een mannelijke connotatie in staan. De vraag is nu of dat ook geldt voor de overige wetboeken die vallen onder het ministerie van Justitie en Veiligheid en of die meer genderneutraal geformuleerd kunnen worden. Als dat duidelijk is, kan de staatssecretaris Rechtsbescherming vervolgens beslissen of en, zo ja, welke vervolgstappen moeten worden ondernomen bij het genderneutraler formuleren van wetgeving. Onderzoeksvragen Hoofdvraag In hoeverre is het mogelijk om wetgeving genderneutraal te formuleren? Deelvragen Wanneer zijn termen (mogelijk) genderspecifiek? Welke genderspecifieke termen komen voor in de grote wetboeken van het ministerie van Justitie en Veiligheid? Hoe vaak komen deze genderspecifieke termen voor? Welke genderneutrale alternatieven zijn er voor de genderspecifieke termen die worden aangetroffen? In hoeverre zijn er risico’s dat deze alternatieven de juridische betekenis van wetsartikelen wijzigen? INHOUD Inleiding Genderspecifiek taalgebruik Welke genderspecifieke termen komen voor in de wetboeken en hoe vaak? Welke genderneutrale alternatieven zijn er? Risico's van genderneutrale alternatieven Conclusie

Hooghiemstra en partners onderzocht hoe de controles van digitale gegevensdragers bij veroordeelden van online seksueel kindermisbruik zich verhouden tot de geldende juridische kaders, welke mogelijkheden er zijn om de controles aan te passen zodat deze voldoen aan de juridische kaders en hoe deze zo effectief mogelijk kunnen zijn. De directe aanleiding van het onderzoek waren zorgen die speelden omtrent de controles, met name over de juridische toelaatbaarheid en de toegepaste werkwijze. De bredere maatschappelijke relevantie is gelegen in de preventie van recidive onder plegers van online seksueel kindermisbruik. De controles beogen daar aan bij te dragen, maar dienen daarvoor uiteraard op correcte wijze te kunnen worden uitgevoerd. Het onderzoek bestond uit drie deelonderzoeken: Een evaluatie van de oude controle; Een onderzoek naar de doorontwikkeling van de controle; Een verkenning naar de uitbreiding van een doorontwikkelde controle voor andere online delicten. INHOUD Aanleiding Introductie begrippen uit het onderzoek Ontwikkelingen jurisprudentie Hoge Raad Cijfermatige analyse jurisprudentie lagere rechtspraak Controle van digitale gegevensdragers in de praktijk Grondrechten Verkenning uitbreiding controle naar andere delicten Bevindingen en aanbevelingen