Op 1 april 2014 is het adolescentenstrafrecht ingevoerd in Nederland. Hiermee is onder voorwaarden een flexibele toepassing van het jeugd- en volwassenenstrafrecht voor adolescenten die in de leeftijd van 16 tot 23 jaar een delict hebben gepleegd mogelijk geworden. Zowel het WODC als de Raad voor de rechtspraak (Rvdr) maken gebruik van een eigen query voor het identificeren van zaken van jeugdigen waarbij sprake is van toepassing van het adolescentenstrafrecht. Verschillen in de beide query’s leiden ertoe dat de geschatte aantallen van de toepassing van het volwassenenstrafrecht bij 16- en 17-jarigen door het WODC en de Raad voor de rechtspraak (RvdR) niet hetzelfde zijn. Hierbij is niet bekend welke query de meest nauwkeurige identificatie van zaken opleverde en met welke onnauwkeurigheid rekening moet worden gehouden. Het doel van dit onderzoek is dan ook om inzicht te krijgen in de nauwkeurigheid van de query’s van het WODC en de Rvdr voor het identificeren van zaken waarin sprake is van de toepassing van het adolescentenstrafrecht en om indien nodig de query’s te corrigeren. De centrale vraag is: hoe nauwkeurig zijn de query’s voor identificatie van zaken waarin sprake is van de toepassing van het adolescentenstrafrecht bij 16- tot 23-jarigen?

Het onderzoek bestaat uit drie onderzoeksvragen: het in kaart brengen van de aard en omvang van het geweld tegen journalisten (onderzoeksvraag 1), het verschaffen van informatie over de kenmerken van daders en slachtoffers van het geweld (onderzoeksvraag 2) en het inventariseren en voorstellen van beleidsinterventies om geweld tegen te gaan, meer in het bijzonder de vraag of het zinvol is het taakstrafverbod uit te breiden (onderzoeksvraag 3). Elke onderzoeksvraag is vervolgens onderverdeeld in een aantal deelvragen. 1. Wat zijn de aard en omvang van ervaren en waargenomen geweld tegen journalisten in Nederland en in hoeverre is dit in de afgelopen tien jaar veranderd? Welke cijfers zijn bekend over de omvang en ontwikkeling van geweld tegen journalisten en hoe betrouwbaar en valide zijn deze cijfers? Wat zijn overeenkomsten en verschillen met trends in geweld onder andere beroepsgroepen (met name functionarissen met een publieke taak)? Wat zijn de aard en ontwikkeling van (gepercipieerd en geregistreerd) geweld tegen journalisten in de afgelopen tien jaar? Hoe kunnen ontwikkelingen in de aard en omvang van het (gepercipieerde en geregistreerde) geweld tegen journalisten worden verklaard? Welke invloed hebben de verschillende vormen van (gepercipieerd en geregistreerd) geweld op slachtoffers en op het journalistieke werk? In hoeverre is de berichtgeving over geweld tegen journalisten in de media de afgelopen tien jaar veranderd? 2.Welke daders en slachtoffers kunnen er ten aanzien van de verschillende vormen van geweld tegen journalisten worden onderscheiden? Wat zijn, in algemene zin, de achtergrondkenmerken van daders en slachtoffers die betrokken zijn bij de verschillende categorieën geweld tegen journalisten? Welke motieven kunnen aan de verschillende dadertypen worden toegeschreven? 3. Welke beleidsinterventies zouden effectief kunnen zijn in het terugdringen van of het optreden tegen geweld tegen journalisten en in hoeverre kan het zinvol zijn om in dit kader het taakstrafverbod uit te breiden? Welke beleidsinterventies zijn mogelijk effectief voor het terugdringen van geweld tegen journalisten of zijn anderszins gepast? Zijn er in de literatuur voorbeelden bekend van succesvolle interventies uit andere (EU-)landen? Wat kan uit de analyse van geweldsincidenten en daderkenmerken worden geconcludeerd over mogelijk effectieve beleidsinterventies? Welke meerwaarde zouden de beleidsinterventies, in het bijzonder verdere uitbreiding van het taakstrafverbod, in dit opzicht kunnen hebben? Op welke manier kunnen de begrippen ‘journalist’ en ‘journalistiek’ worden gedefinieerd en afgebakend ten behoeve van wet- en regelgeving? De toegenomen zorgen over geweld en agressie tegen journalisten kunnen niet los worden gezien van bredere maatschappelijke ontwikkelingen die de aard van de journalistiek en de positie van de journalistiek binnen de maatschappij hebben veranderd. Twee belangrijke ontwikkelingen, die op verschillende punten terugkomen, zijn: 1. Opkomst van online journalistiek en sociale media, 2. Tanend vertrouwen in gezagsdragers en de overheid. INHOUD Inleiding Beelden uit bestaand nationaal en internationaal onderzoek Het geregistreerde beeld van geweld tegen journalisten Online geweld in beeld - het diffuse karakter van online haat in de Twittertijdlijnen van journalisten Een beeld van het gepercipieerde en ervaren geweld tegen journalisten Geweld binnen vier contexten Beleid en maatregelen tegen geweld Conclusies

De afgelopen jaren is het wapengebruik onder jongeren fors toegenomen. De daders van steekincidenten worden steeds jonger en het aantal steekincidenten waarbij jongeren betrokken zijn, stijgt. Om deze problematiek terug te dringen en jongeren te behoeden voor dader- en slachtofferschap, is in 2020 het actieplan wapens en jongeren opgesteld. Het doel van het actieplan is om in een periode van twee jaar (2021 en 2022) het wapenbezit en -gebruik onder jongeren terug te dringen. De 16 acties die staan beschreven in het plan dienen dit doel. In dit rapport evalueren we het actieplan. In de planevaluatie gaan we na hoe het actieplan tot stand is gekomen en op basis van welke aannames de gekozen acties bijdragen aan het hoofddoel. In de procesevaluatie beschrijven we de uitvoering van het actieplan door de gemeenten en de rijksoverheid; welke acties hebben gemeenten uitgevoerd, en op welke wijze? Hoe kijken gemeenten terug op de uitvoering en waar liepen zij in de uitvoering tegenaan? Vervolgens gaan we in op de bereikte resultaten. INHOUD Inleiding Planevaluatie Motieven van jongeren Verplichte acties Lokaal toegepaste acties Landelijke acties Resultaten actieplan Conclusies

In het rapport Tweede verkennende studie liquidaties (zie link hiernaast) is verslag gedaan van het aantal liquidaties in Nederland van het jaar 2000 tot en met 2020 (Van Gestel & Kouwenberg, 2021). Deze notitie bevat een update van die aantallen voor het jaar 2021. We kijken in hoeverre de aantallen uit 2021 aansluiten bij het eerder geschetste beeld. Naast het aantal liquidaties, worden in deze notitie ook enkele andere kenmerken van gepleegde liquidaties beschreven zoals pleegplaats (regio) en leeftijd van slachtoffers.

De doelstelling van het onderzoek is het inventariseren van ervaringen met het zelfonderzoek en het zelfmelden van mogelijke financieel-economische criminaliteit door bedrijven in enkele andere landen, en de gepercipieerde opbrengsten en risico’s van het zelf (laten) onderzoeken en zelfmelden van mogelijk financieel-economische criminaliteit door bedrijven in Nederland. Het onderzoek valt uiteen in twee deelonderzoeken die onlosmakelijk verbonden zijn. In Deel A staan de ervaringen met zelfonderzoek en zelfmelden in andere landen in rechtsvergelijkend perspectief centraal. In Deel B wordt – op basis van de resultaten van Deel A – empirisch onderzoek verricht naar de gepercipieerde opbrengsten en risico’s van zelfonderzoek en zelfmelden in Nederland. In het onderzoek staan daarbij de hiernavolgende vragen centraal. INHOUD Inleiding Uitgangspunten rechtsvergelijking: zelfonderzoek en zelfmelden in Nederland Ervaringen met zelfonderzoek en zelfmelden in Duitsland Ervaringen met zelfonderzoek en zelfmelden in Engeland (en Wales) Ervaringen met zelfonderzoek en zelfmelden in Frankrijk Ervaringen met zelfonderzoek en zelfmelden in de Verenigde Staten Ervaringen met zelfonderzoek en zelfmelden vanuit rechtsvergelijkend perspectief Zelfonderzoek en zelfmelden in de Nederlandse praktijk Conclusie en reflectie

Alle werkgevers zijn op basis van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet) verplicht om een beleid te voeren dat erop is gericht om agressie en geweld te voorkomen of te beperken. De Arbowet, in artikel 5, verplicht werkgevers om de risico’s tot agressie en geweld in kaart te brengen in een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Het is van belang voor toekomstig beleid en toekomstige maatregelen dat er helderheid geschapen wordt over aard en omvang van agressie en geweld tegen verschillende beroepsgroepen, de aard van ongewenst gedrag en de contexten waarin dit plaatsvindt, op basis van valide en betrouwbare wetenschappelijke bronnen. In het onderzoek worden drie lijnen onderscheiden met elk hun eigen onderzoeksvragen. De onderzoeksvragen ten behoeve van de eerste onderzoekslijn: Welke voorstellen kunnen worden gedaan voor de afbakening van agressie en geweld jegens hulpverleners (primair politie, boa’s en brandweer) inclusief voorstellen voor een werkbare en zinvolle onderverdeling binnen agressie en geweld, rekening houdend met de uitvoerbaarheid van de verzameling van de benodigde data door o.a. de beroepsgroepen? Welke meetbare indicatoren zijn geschikt om (valide en betrouwbaar) de aard, omvang en trends van agressie en geweld jegens (primair) politieambtenaren, brandweerlieden en boa’s te bepalen? Welke contextuele indicatoren geven (op termijn) inzicht in maatschappelijke ontwikkelingen enerzijds en trends als het gaat om agressie en geweld tegen hulpverleners in het bijzonder anderzijds? Welke onderbouwde voorstellen zijn er om te komen tot een of meer gewogen indices van agressie en geweld mede aan de hand van de ontwikkelde indicatoren (zoals “de Cambridge Harm index”, nationale veiligheidsindices en de misdrijf-straf index van het WODC) met het doel om de indicatoren maximale en eenduidige betekenis te kunnen geven? De onderzoeksvragen ten behoeve van de tweede onderzoekslijn luiden: Hoe kunnen melden, registreren en aangifte doen bij politie, brandweer en boa’s in kaart worden gebracht? Op welke wijze zouden deze indicatoren gemeten kunnen worden door onder andere de beroepsgroepen (meetmethode)? Denk hierbij aan de eigen registratie door de werkgevers en/of aan een periodieke enquête systematiek onder hulpverleners en werkgevers. Hoe kunnen deze indicatoren en de daarvoor benodigde data worden verzameld door de beroepsgroepen en worden opgenomen in de registratiesystemen van politie, brandweer en boa’s zonder dat dit leidt tot onnodige administratieve lasten? Ten slotte de onderzoeksvraag ten behoeve van de derde onderzoekslijn: Welke concrete voorstellen kunnen op grond van de bevindingen van de lijnen 1 en 2 uit dit onderzoek worden gedaan om tot een duurzame data verzamelings- en registratiesystematiek te komen die aansluit bij de behoeften en mogelijkheden/ haalbaarheid van de beroepsgroepen en die het maximaal mogelijk maakt de door de verschillende beroepsgroepen verzamelde data met elkaar te vergelijken en er op termijn mechanismes en trends uit af te leiden. INHOUD Samenvatting Inleiding Definiëring van concepten en methodologie Melding en registratie van agressie en geweldsincidenten Handelingen naar aanleiding van incidenten Effecten van melding registratie, monitoring en vervolghandelingen Indicatoren van agressie en geweld Concretisering Alles overziende

NDM 2021 Dit is het kerncijferrapport van de Nationale Drug Monitor (NDM) waarin onder andere recente ontwikkelingen in het middelengebruik, beleid en de drugsgerelateerde criminaliteit zijn samengevat. Dit rapport is gebaseerd op de nieuwe website NDM (zie link hiernaast) die de Jaarberichten van de NDM, zoals gepubliceerd tussen 1999 en 2020, vervangt. De NDM is in 1999 opgericht op initiatief van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het NDM-jaarbericht als geheel wordt geproduceerd door het Programma Drug Monitoring van het Trimbos-instituut. Drugsbeleid kent echter niet alleen volksgezondheidsaspecten, maar ook aspecten van criminaliteit en overlast. Sinds 2002 ondersteunt ook het WODC de NDM. In de NDM handelen drie hoofdstukken over onderwerpen die op het terrein van het ministerie van JenV liggen, namelijk een hoofdstuk over wetgeving en beleid op JenV-terrein, een hoofdstuk over illegale handel, productie en bezit van drugs en een hoofdstuk over criminaliteit en overlast door alcohol- en drugsgebruikers. NDM 2022 De NDM 2022 is alleen digitaal te raadplegen op de website van het Timbos-instituut (zie links hiernaast). In de rubrieken 'Criminaliteit en overlast' en 'Illegale handel, bezit en productie' zijn nieuwe updates van de ontwikkelingen door het WODC in kaart gebracht. INHOUD NDM 2021 en 2022: Algemeen (vooraf, wetgeving en beleid) Middelen (Cannabis, Cocaïne, Opiaten, Ecstasy, Amfetamine, NPS, GHB, Slaap- en kalmeringsmiddelen, Lachgas, Ketamine, ADHD-medicijnen, Alcohol, Tabak) Criminaliteit en overlast (laatste trends). en Illegale handel, bezit en productie (laatste trends)

Dit onderzoek betreft een empirische evaluatie van een van de slachtofferrechten: het onbelemmerde spreekrecht. Slachtoffers mogen zich sinds juli 2016 onbelemmerd uitlaten over de onderwerpen die zij graag willen bespreken. Zij mogen zich dus over de gevolgen van het misdrijf, maar ook over de schuld van de verdachte, het bewijs, de op te leggen sanctie en hoe zij het strafproces ervaren. Deze evaluatie is erop gericht om te onderzoeken in welke mate de uitbreiding van het spreekrecht tegemoet is gekomen aan de behoefte van slachtoffers om zich meer te uiten. Daarnaast is het doel te achterhalen of het onbelemmerde spreekrecht negatieve effecten heeft. De centrale onderzoeksvraag in dit evaluatieonderzoek is: Wat is het verloop van en hoe zijn de ervaringen met het onbelemmerd spreekrecht? INHOUD Introductie Literatuuronderzoek Rechtbankobservaties Slachtofferverklaringen en vonnissen Vragenlijstonderzoek Interviews met professionals Interviews slachtoffers Conclusie en discussie

Het komt regelmatig voor dat verdachten medewerking aan gedragskundig onderzoek weigeren, in het bijzonder bij het klinisch gedragskundig onderzoek in het Pieter Baan Centrum (PBC). Hier worden ver-dachten van ernstige delicten onderzocht aan wie mogelijk een tbs-maatregel kan worden opgelegd. Om weigeren van medewerking aan gedragskundig onderzoek tegen te gaan, heeft het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) een ‘weigeraanpak’ ontwikkeld, met als doelstellingen: veiliger maken van de maatschappij ten aanzien van weigerende verdachten; terugdringen van het aantal weigeraars; terugdringen van het effect van weigeren. De ‘weigeraanpak’ bestaat uit diverse onderdelen die onderzocht worden in een aantal deelonderzoeken. Deze rapportage doet verslag over één van de deelonderzoeken naar de wetswijzigingen en de (ongewenste) neveneffecten daarvan. Daartoe zijn vier maatregelen uit de weigeraanpak (gedeeltelijk) geëvalueerd: de regeling weigerende observandi (hierna: de regeling); de aanscherping van het begrip ‘stoornis’; de verduidelijking van het risicocriterium; de aanpassing van de rechtspositie van tbs-gestelden. Binnen de evaluatie zijn de implementatie, uitvoering, neveneffecten en knelpunten van de vier maatregelen onderzocht. Daarnaast is de bijdrage van de vier maatregelen aan de doelen van de weigeraanpak geëvalueerd en zijn mogelijke aanpassingen van de vier maatregelen die het doelbereik zouden kunnen vergroten geïnventariseerd. Dit onderzoek omvat geen evaluatie van de effecten van de vier maatregelen. INHOUD Inleiding Implementatie van de vier maatregelen Uitvoering en doelbereik van de vier maatregelen Samenvatting en conclusie

Onderzocht is hoe de ISD-maatregel tot stand is gekomen, wat de aannames zijn achter het wettelijk kader en het beleid, hoe die aannames zich verhouden tot de literatuur en wat dit betekent voor de uitvoering en mogelijke werkzaamheid van de maatregel. Kern van de onderzoeksbevindingen is dat er onduidelijkheid bestaat over het doel van de ISD. Deze maatregel behelst namelijk twee doelen met ieder een eigen perspectief. Aan de ene kant het kortetermijnperspectief: het beschermen van de samenleving tegen de criminaliteit en overlast afkomstig van stelselmatige daders, door opsluiting in een speciale inrichting binnen een Penitentiaire Inrichting (PI) gedurende maximaal twee jaar. Aan de andere kant is er het langetermijnperspectief: resocialisatie via het verminderen van de problematiek van personen die tot de ISD zijn veroordeeld, door het aanbieden van een intensief zorg- en behandeltraject tijdens de vrijheidsbeneming. INHOUD Onderzoeksopzet en methoden Planevaluatie ISD-beleid: wat is de beleidstheorie van de ISD-maatregel Procesevaluatie deel 1: invulling van de ISD op basis van documenten en procedures Procesevaluatie deel 2: praktijkervaring met de ISD Conclusie en discussie