Jeugdzorg onder druk

Abstract

ARTICLES: : 1. From tinkering with the system to building substantive renewal - Saskia Wijsbroek, Marije Kesselring and Dorien Graas 2. Three measures to save Dutch youth care Ido Weijers 3. Child protection across the border. Lessons for the Netherlands and learning from Denmark? - Caroline Vink 4. Family-oriented working in locked residential youth care - Linde Broekhoven, Inge Simons and Floor van Santvoort 5. Taking care of unaccompanied minor immigrants - Monika Smit

ARTIKELEN: 1. Saskia Wijsbroek, Marije Kesselring en Dorien Graas - Van sleutelen aan het stelsel naar bouwen aan inhoudelijke vernieuwing 2. Ido Weijers - Drie ingrepen om de jeugdzorg te redden 3. Caroline Vink Kinderbescherming over de grens. Lessen voor Nederland en leren van Denemarken? 4. Linde Broekhoven, Inge Simons en Floor van Santvoort - Gezinsgericht werken in de gesloten residentiële jeugdhulp 5. Monika Smit - Zorg voor en zorgen om alleenstaande minderjarige vreemdelingen SAMENVATTING Het is vijf jaar geleden dat de decentralisatie en beoogde transitie van de jeugdzorg in Nederland werd ingezet met de invoering van de Jeugdwet. De huidige verantwoordelijke ministers De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Dekker (Justitie en Veiligheid/Rechtsbescherming) meldden in november 2019 in een brief aan de Tweede Kamer dat het nieuwe stelsel deels alweer op de schop moet. Met dit voornemen reageerden de bewindslieden op een onthutsend rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid getiteld Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd.De inspecties constateren daarin dat juist voor kinderen en gezinnen met de meest complexe en zware problematiek de noodzakelijke hulp niet of niet tijdig beschikbaar is. Deze gezinnen komen op achtereenvolgende wachtlijsten terecht bij Veilig Thuis-organisaties (eerstelijnshulp), bij de Raad voor de Kinderbescherming, bij instellingen voor jeugdbescherming (die kinderbeschermingsmaatregelen uitvoeren) en bij de gespecialiseerde hulp. De gevolgen hiervan voor deze kinderen zijn zeer ernstig, aldus de inspecties: ‘Kinderen blijven langer in onveilige situaties en raken meer beschadigd, waardoor problematiek verergert.’ Het rapport signaleert ook dat de jeugdzorg kampt met een groot personeelsverloop en ziekteverzuim, waardoor er niet genoeg mensen beschikbaar zijn om de problemen aan te pakken. Tegelijkertijd is de financiële situatie van bijna de helft van de jeugdzorgaanbieders penibel.Duidelijk is dat de reorganisatie van de jeugdzorg in de afgelopen jaren niet heeft gebracht wat men ervan verwachtte. In plaats van een vereenvoudiging van het stelsel is het juist ingewikkelder en bureaucratischer geworden. In plaats van een vermindering van zorggebruik is er volgens voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek juist sprake van een toename van 15% sinds 2015 (CBS 2019).Met dit themanummer ‘Jeugdzorg onder druk’ wordt beoogd licht te werpen op het politieke en besluitvormingsproces rond de totstandkoming van de Jeugdwet en de daaruit voortvloeiende decentralisatie naar de gemeenten. Een vraag die bijvoorbeeld aan de orde komt, is hoe het mogelijk was dat waarschuwingen uit het veld voor chaos bij de uitvoering van de nieuwe wet in de wind werden geslagen. Los van die transitieperikelen zijn er in het domein van de jeugdhulp ook nieuwe inhoudelijke ontwikkelingen te zien die in dit nummer aandacht krijgen, zoals nieuwe doelgroepen en nieuwe werkmethoden.