Criminaliteit en veiligheid in mainports

Abstract

ARTIKELEN: 1. Cyrille Fijnaut - Havens en georganiseerde criminaliteit: een historische bespiegeling 2. Renushka Madarie en Edwin Kruisbergen - Transitcriminaliteit en logistieke knooppunten in Nederland 3. Yarin Eski - Tussen wal en schip. Etnografische inzichten in lokale havenbeveiliging 4. Lieselot Bisschop, Robby Roks, Richard Staring en Elisabeth Brein - Uitdagingen in publiek-private samenwerking in de aanpak van drugscriminaliteit in de Rotterdamse haven 5. Boekrecensie: Drugssmokkelaars en de deur in de haven - Barbra van Gestel over De Schiedamse cocaïnemaffia. Een corrupte douanier, doorgewinterde criminelen en duizenden kilo’s coke van Jan Meeus SAMENVATTING: In dit themanummer van Justitiële Verkenningen staan criminaliteit en veiligheid op zogenoemde mainports centraal. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) stelt in het rapport Mainports voorbij uit 2016 dat transportknooppunten als de Rotterdamse haven en luchthaven Schiphol tegenwoordig niet meer gelden als dé motor van de Nederlandse economie. De regio’s waarin deze mainports zich bevinden dragen niet bovengemiddeld bij aan het bruto binnenlandse product. Toch hebben decennialange investeringen ertoe geleid dat Nederland beschikt over een moderne infrastructuur en de daarbij behorende faciliteiten op lucht- en zeehavens, die niet alleen een belangrijke rol spelen in de reguliere economie. Deze faciliteiten maken Nederland ook een populair land voor verschillende vormen van transitcriminaliteit. De Rotterdamse haven en Schiphol bieden tal van mogelijkheden voor illegale activiteiten waarbij Nederland soms fungeert als doorvoerland en dan weer als bestemmings- of productieland. In verreweg de meeste gevallen gaat het om de smokkel van drugs. Een intensievere aanpak van drugscriminaliteit op mainports heeft prioriteit, zo schrijft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in een brief van 16 november 2018 aan de Tweede Kamer. Vooral in de Rotterdamse haven lijkt er sprake van een stijging van de invoer van cocaïne. In 2018 werd een recordhoeveelheid van 19.000 kilo cocaïne onderschept en er zijn sterke aanwijzingen dat de inbeslagnames in 2019 nog hoger zullen uitvallen. Hoewel Schiphol ook een belangrijk logistiek knooppunt is in de context van georganiseerde criminaliteit, denk aan de smokkel van drugs, mensen en bedreigde dier- en plantensoorten, ligt het accent in dit themanummer op de rol van zeehavens. Historisch gezien hebben zeehavens – meer dan luchthavens - een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de georganiseerde criminaliteit. Naast de historie krijgen in dit themanummer ook de verschillende werkwijzen van drugssmokkelaars aandacht middels een analyse van opsporingsonderzoeken. Voorts wordt ingegaan op de rol van toezicht en controle op de mainports en op publiek-private vormen van samenwerking in de aanpak van drugscriminaliteit. Ten slotte is ook de kwetsbaarheid van (lucht)havenmedewerkers voor corruptie een belangrijk aspect van deze problematiek. Het is een onderwerp dat onder meer in de boekbespreking in dit themanummer uitgebreid aan de orde komt.

ARTICLES: 1. Ports and organized crime: a historical reflection - Cyrille Fijnaut 2. Organized crime at logistical nodes in the Netherlands. Empirical results of the Dutch Organized Crime Monitor - Renushka Madarie and Edwin Kruisbergen 3. Ethnographic insights into operational port security Yarin Eski 4. Ethnographic insights into operational port security - Yarin Eski 5. Public-private partnerships in tackling drug crime in the port of Rotterdam - Lieselot Bisschop, Robby Roks, Richard Staring and Elisabeth Brein 6. Book review: Drug smugglers and the door in the port - Barbra van Gestel