Krijgsmacht en politietaken

Abstract

This special issue is about the role of the armed forces in domestic law enforcement. Internal and external security are nowadays interwoven in a variety of ways and to an increasing extent. Consider, for example, international tensions that can lead to local polarization between population groups, also called glocalization. The threat of terrorism in the past twenty years also arises directly from armed conflicts abroad and bring new dilemmas, such as the return of extremist Syria fighters. A phenomenon such as cybercrime is also international in nature. In addition, local crime often has international aspects. Against this background, we see that military personnel have frequently been deployed in international peace operations over the past decades. As a result, the armed forces themselves have changed because soldiers have had to develop additional skills aimed at performing safety tasks in a civilian environment, in cooperation with civilians and civil organizations ('constabularisation'). Moreover, due to these changing tasks, the armed forces now have more technical tools at their disposal that are also useful in the investigation of common crimes. It is not uncommon nowadays that military personnel perform tasks that are strongly reminiscent of the work of investigative services: securing evidence for an (international) criminal case, intercepting drug parties or, for example, assisting a police investigation team in the Netherlands with a special search team. Defense aid to the police and judiciary is not only provided by the investigating officers of the Royal Netherlands Marechaussee, but also by military personnel from 'green' army units. This is done within the framework of so-called 'national operations'. This military assistance is not undisputed and sometimes produces friction between the armed forces and the police organization. Furthermore, we will see in this issue that the boundaries between the police and the armed forces have always been fluid in practice, in spite of official assumptions. It is obvious that the Royal Netherlands Marechaussee, a police organization with a military status, plays a special role in this. Until certainly the Second World War, the Marechaussee provided the basic police task in large parts of the Netherlands. This hybrid organization operates in the border area of __the armed forces and police forces. This also applies to the special units that are responsible in the Netherlands for combating terror and arresting dangerous suspects.

ARTIKELEN: 1. Eric Bervoets en Sander Eijgenraam - Defensiehulp in het licht van een pluraliserende politiefunctie 2. Jos Smeets - Politie, krijgsmacht en ordehandhaving: Een historisch perspectief (1850-2000) 3. Peter Neuteboom en Hans Hovens - Hybridisering van de zwaardmachten: Realiteit of fictie? 4. Joop Voetelink - Krijger als opsporingsambtenaar? 5. Jaap Timmer - Politie en krijgsmacht samen in speciale eenheden voor de politietaak 6. Etienne van Veenendaal en Jörg Noll - Strategische sturing van de KMar bij dreigingen en crisissituaties SAMENVATTING: Dit themanummer gaat over de rol van de krijgsmacht in de binnenlandse rechtshandhaving. Interne en de externe veiligheid zijn tegenwoordig op allerlei manieren en in toenemende mate verweven. Denk bijvoorbeeld aan internationale spanningen die kunnen leiden tot lokale polarisatie tussen bevolkingsgroepen, ook wel glocalisering genoemd. Ook de terrorismedreiging in de afgelopen twintig jaar vloeit direct voort uit gewapende conflicten in het buitenland en brengt nieuwe dilemma’s met zich mee, zoals de terugkeer van Syriëgangers. Een fenomeen als cybercrime is in zijn aard eveneens internationaal. Daarnaast heeft lokale criminaliteit vaak internationale aspecten. Tegen deze achtergrond zien we dat militairen in de afgelopen decennia veelvuldig zijn ingezet bij internationale vredesoperaties. Daardoor is de krijgsmacht zelf van karakter veranderd en hebben militairen extra vaardigheden moeten ontwikkelen die gericht zijn op op het uitvoeren van veiligheidstaken in een civiele omgeving, dit in samenwerking met burgers en civiele organisaties (‘constabularisering’). Bovendien heeft de krijgsmacht door deze veranderende taken nu meer technische hulpmiddelen in huis die tevens nuttig zijn bij de opsporing van commune misdrijven. Het is tegenwoordig niet ongewoon dat militairen taken uitvoeren die sterk doen denken aan het werk van opsporingsdiensten: het veiligstellen van bewijs voor een (internationale) strafzaak, het onderscheppen van partijen drugs of bijvoorbeeld een rechercheteam van de politie in Nederland bijstaan met een speciaal zoekteam met geavanceerde apparatuur. De defensiehulp aan politie en justitie wordt niet slechts geleverd door de opsporingsambtenaren van de Koninklijke Marechaussee, maar juist ook door militairen van ‘groene’ legeronderdelen. Dit gebeurt in het kader van zogeheten ‘nationale operaties’. Deze militaire bijstand is niet onomstreden en levert soms wrijvingen op tussen de krijgsmacht en de politieorganisatie. Verder zullen we zien dat de grenzen tussen de politie en de krijgsmacht in de praktijk altijd fluïde zijn geweest, dit in weerwil van officiële uitgangspunten. Voor de hand ligt in dat verband de Koninklijke Marechaussee te noemen, een politieorganisatie met een militaire status. Tot zeker de Tweede Wereldoorlog verzorgde de Marechaussee de basispolitietaak in grote delen van Nederland. Deze hybride organisatie opereert in het grensgebied van krijgsmacht en politiebestel. Dat geldt eveneens voor de speciale eenheden die in Nederland verantwoordelijk zijn voor terreurbestrijding en het aanhouden van gevaarlijke verdachten. Ook daaraan wordt aandacht besteed in dit nummer.