Misdaadgeld, witwassen en ontnemen

Abstract

Summaries of ARTICLES: on money laundering, asset recovery, investments in the legal economy by offenders, the use of offshore companies, and the criminal carreers of hawaladars.

ARTIKELEN: 1. E.W. Kruisbergen en M.R.J. Soudijn - Wat is witwassen eigenlijk? Introductie tot theorie en praktijk 2. J.P. Rozemeijer - Witwasonderzoeken zonder aantoonbaar gronddelict. Het rechterlijk toetsingskader en efficiënt opsporen in zes stappen 3. B. Kazemier en M. Rensman - De illegale economie en nationaal inkomen 4. T.J. van Koningsveld - De offshore vennootschap. Het ideale verhullingsinstrument voor de witwasser? 5. M.R. J. Soudijn en E.M. de Groen - De criminele levensloop van hawaladars. Een verkennend onderzoek 6. E.W. Kruisbergen, E.R. Kleemans en R.F. Kouwenberg - Wat doen daders met hun geld? Uitkomsten van de Monitor Georganiseerde Criminaliteit 7. P.C. van Duyne, F.G.H. Kristen en W.S. de Zanger - Belust op misdaadgeld: de werkelijkheid van voordeelsontneming 8. J. Ferwerda en B. Unger - Hoe effectief is het antiwitwasbeleid in elke EU-lidstaat? SAMENVATTING: Toen negen jaar geleden Justitiële verkenningen een themanummer (2006, nr. 2) uitbracht over witwassen, was de aanpak van dit fenomeen nog relatief nieuw. Antiwitwasbepalingen waren pas enige jaren eerder (in 2001) in het Wetboek van Strafrecht (Sr) opgenomen. Sindsdien is er op witwasgebied in Nederland veel gebeurd. Zo is er veel jurisprudentie ontwikkeld, ook over het ‘afpakken’ van criminele inkomsten en vermogens. Bovendien is de wetgeving aangepast. Recent nog, per 1 januari 2015, zijn nieuwe bepalingen in werking getreden die niet alleen meer mogelijkheden bieden voor opsporing en vervolging, maar ook voor de preventie van financieel-economische criminaliteit. Daarnaast gelden nu ook strengere straffen voor witwassen. En ondanks bezuinigingen op de strafrechtsketen is meer geld vrijgemaakt voor de aanpak van witwassen. Binnen de politie, de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) alsmede het Openbaar Ministerie (OM) is van alles in gang gezet, opdat structureel meer witwaszaken worden opgepakt. De aanpak van witwassen en het ‘afpakken’ van misdaadgeld zijn dan ook prioriteit bij de bestrijding van georganiseerde criminaliteit. Het antiwitwasbeleid is inmiddels aan kritische beschouwingen onderworpen, zowel nationaal als internationaal. Voorts is in de afgelopen negen jaar het inzicht in het fenomeen witwassen op zich gegroeid, onder meer dankzij empirische criminologische studies. Enkele voorbeelden daarvan zijn in dit nummer te vinden. Deze nieuwe ontwikkelingen en inzichten vormen de basis voor dit themanummer. Het is onmogelijk om alle aspecten van witwassen in één uitgave te behandelen. Wel is gekozen voor een opzet waarbij de breedte van het thema zo veel mogelijk tot haar recht komt door zowel een macro- als een micro-invalshoek te hanteren. Naast juridische aspecten komt ook de bestrijding van witwassen aan bod, evenals de kenmerken en werkwijzen van witwassers.