Lekenrechtspraak in strafzaken in West-Europa

Abstract

Aanleiding voor dit onderzoek is een in 2022 door de Tweede Kamer aangenomen motie, waarin wordt verzocht in kaart te brengen welke vormen van lekenrechtspraak momenteel worden toegepast in West-Europese landen. De achterliggende gedachte is dat lekenrechtspraak mogelijk kan bijdragen aan het vertrouwen in en het begrip van de rechtspraak in Nederland. Nederland is één van de weinige landen in Europa die geen lekenrechtspraak hebben bij de berechting van commune strafzaken. Onderzoek naar de mogelijke invoering van lekenrechtspraak in de Nederlandse strafrechtspleging is al in 2006 uitgevoerd naar aanleiding van een eerdere, soortgelijke motie. De nieuwe motie geeft aanleiding om de verschillende vormen van lekenrechtspraak in West- Europa opnieuw te inventariseren, met als doel een debat mogelijk te maken over de eventuele invoering van een vorm van lekenrechtspraak in het Nederlandse (straf)rechtssysteem. INHOUD Inleiding Methodologie Rechtstheoretische argumenten voor en tegen lekenrechtspraak Verkennend onderzoek in diverse Europese landen Eerder empirisch onderzoek naar lekenrechtspraak, vertrouwen en democratische participatie Verdiepend onderzoek in België, Zweden en Engeland en Wales Nederlandse burgers over lekenrechtspraak Conclusie

This research originates from a motion adopted by the House of Representatives in 2022, which requested to provide an overview of the different forms of lay justice that are currently being applied in Western European countries. The underlying idea is that introducing a form of lay justice would lead to improved public confidence and trust in the judiciary in the Netherlands. The Netherlands is one of the few countries in Europe that does not have any form of lay representation in criminal justice (except for military tribunals). Research into the possible introduction of lay representation in the Dutch criminal justice system was already carried out in 2006 in response to an earlier, similar motion. The new motion provides an opportunity to conduct an update of the earlier research study into the various forms of lay justice in Western Europe, with the aim of facilitating a debate on the possible introduction of a form of lay justice in the Dutch (criminal) legal system.