Evaluatie van de aanpak van weigerende observandi

Abstract

Als bij een verdachte van een strafbaar feit vermoedens zijn van een psychische stoornis, kan een gedragskundig onderzoek worden aangevraagd. Dit onderzoek, een pro Justitia(pJ)-onderzoek, wordt gedaan om te bepalen of er behandeling moet plaatsvinden in justitieel kader. Sommige verdachten van een strafbaar feit weigeren hun medewerking te verlenen aan het pJ-onderzoek. In een deel van die zaken levert het pJ-onderzoek te weinig informatie op over de psychische gesteldheid van de verdachte. In andere zaken is er vanuit eerdere en/of andere bronnen genoeg bekend over eventuele stoornissen. Als onbekend blijft of er stoornissen zijn, kan de onwenselijke situatie ontstaan dat de verdachte geen verplichte zorg wordt opgelegd, terwijl dit wel nodig is om de kans op recidive te verminderen en de veiligheid van de maatschappij te vergroten. Dit wordt de weigerproblematiek genoemd. De meest bekende vorm van dergelijke verplichte zorg is de maatregel terbeschikkingstelling (tbs). Om de weigerproblematiek terug te dringen is een weigeraanpak ingezet die in dit rapport is geëvalueerd. Het huidige deelonderzoek heeft drie doelstellingen: het bepalen van het aantal weigerende observandi en de doorwerking van weigeren op de beantwoording van de pJ-vragen sinds 2018; het vastleggen van de sancties (straffen en maatregelen) die de rechter aan weigerende observandi oplegt; het beschrijven van de ontwikkelingen in het beleid over weigerende observandi in het Pieter Baan Centrum (PBC) na april 2018.INHOUD Inleiding Prevalentie weigeren en doorwerking in pJ-vragen Opgelegde sancties aan weigerende observandi Voortzetting aangepast weigerbeleid Conclusie en discussie

If a suspect of a criminal offence is suspected of having a mental disorder, a behavioural assessment may be requested. This assessment, a pre-trial forensic psychiatric assessment, is conducted to determine whether treatment should take place in a judicial setting. Some suspects of a criminal offence refuse to cooperate with this assessment. In some of these cases, this assessment does not provide enough information about the defendant’s mental state. In other cases, enough information is already available about possible disorders from previous and/or other sources. If it remains unknown whether there are any disorders, the undesirable situation may arise of not being able to impose mandatory treatment on the defendant, even though this is necessary to reduce the likelihood of recidivism and increase the safety of society.f In order to reduce the problem of defendants refusing to participate in pre-trial forensic psychiatric assessment, certain measures have been implemented by the Dutch government, referred to here as the ‘refusal approach’. This refusal approach was evaluated in this report.