Vergelijkend onderzoek Italiaans 41-bis detentieregime

Abstract

Er is de afgelopen tijd – in media, politiek en praktijk – veel aandacht voor de aanpak van de zware georganiseerde criminaliteit. Specifiek voor het gevangeniswezen komt dit tot uitdrukking in beleid ter voorkoming van voortgezet crimineel handelen in detentie (hierna: VCHD). In Italië is ervaring met een zwaar detentieregime in het kader van bestrijding van de maffia. Dit wordt geregeld in artikel 41-bis van de Italiaanse wet op het gevangeniswezen. Daarom wordt in dit onderzoek onderzocht of de Nederlandse wet- en regelgeving aangepast kan worden met wat in Italië geleerd is rondom het antimaffia-detentieregime. Probleemstelling Wat houdt het Italiaanse 41-bis regime in, welke functie vervult het binnen het Italiaanse strafrecht, hoe werkt het in de praktijk, hoe verhoudt het zich tot het toepasselijke kader van rechtswaarborgen in nationaal en internationaal verband, en wat zouden in onderlinge vergelijking met het in Nederland geldende EBI-regime, onderdelen van het 41-bis regime zijn die het Nederlandse EBI-detentiestelsel zouden kunnen versterken in de aanpak van voortgezet crimineel handelen? Het onderzoek gaat in op vier hoofdvragen: Wat houdt het detentieregime van artikel 41-bis in, wat is de doelstelling en hoe is het regime in het Italiaanse penitentiaire en strafrechtsysteem ingebed? Hoe werkt het Italiaanse detentieregime van artikel 41-bis in de praktijk? Hebben zich in verband met de hoofdvragen onder 1 en 2 relevante (juridische) ontwikkelingen en/of wijzigingen in de Italiaanse regeling voorgedaan, waarom hebben deze zich voorgedaan en welke consequenties hadden deze ten opzichte van de oorspronkelijke regeling? Welke elementen uit het 41-bis regime zouden – alles afwegende – gebruikt kunnen worden in Nederland om de kans op VCHD in de EBI te verkleinen? INHOUD Inleiding De Nederlandse zoektocht naar manieren om ernstig VCHD te bestrijden Achtergrond en context van het 41-bis regime Juridisch kader van het 41-bis regime Het 41-bis regime in de praktijk Achtergrond en juridisch kader van het EBI-regime Rechtsvergelijking Conclusies en beantwoording van de onderzoeksvragen

Lately, there has been a great deal of attention – in the media, politics and practice – for tackling organized crime in the Netherlands. Specifically for the prison system, this is reflected in policy to prevent or combat continued criminal activity in detention (voortgezet crimineel handelen in detentie, hereinafter: VCHD). This was mainly due to the arrest of several persons, suspected or convicted of serious crimes, who, because of their power and resources and the criminal organizations of which they are part, are (or may be) more dangerous than other detainees. It represents a new challenge for the judiciary and the prison system to prevent such prisoners from abusing the freedoms offered by the penitentiary legal framework during their trial and detention phase in order to continue their criminal activities. An indication that this continuing criminal behavior actually takes place can be found in the criminal case in which it has now been established by the court that a lawyer took messages in connection with criminal activities from an inmate in the Extra Secure Institution (Extra Beveiligde Inrichting, hereinafter: EBI) in the prison of Vught. The arrest of this lawyer in October 2021 is not an isolated case. Together with the murders concerning a crown witness, the threats of legal practitioners and the existence of death lists with names of employees of the Department of Correctional Institutions (Dienst Justitiële Inrichtingen, hereinafter: DJI), the consequences of organized crime on both the rule of law and the prison system have become more visible. Given the above background and purpose of the research, the following problem statement was used: What does the Italian 41-bis regime entail, what function does it fulfil within Italian criminal law, how does it work in practice, how does it relate to the applicable framework of legal guarantees in a national and international context, and what would be parts of the 41-bis regime in comparison with the EBI regime in force in the Netherlands that could strengthen the Dutch EBI detention system in tackling continued criminal activity?