Monitor nazorg ex-gedetineerden - 6e meting

Abstract

To reduce the relatively high recidivism rates among former prisoners, reintegration policy tries to address problems for successful reintegration already during imprisonment. Since 2004, an important part of the reintegration policy in the Netherlands involves working on the 5 basic conditions for reintegration. These basic conditions are: 1) valid ID, 2) income and work, education or other (daytime) activities, 3) accommodation, 4) insight in debts and a strategy how to deal with them and 5) continuation of adequate care. Every two years the aftercare monitor describes the situation of (former) prisoners on these five basic conditions both before and after their time in detention. Since the fifth edition we also study the relation between the situation on these five conditions and recidivism. This provides insight in whether addressing problems on the basic conditions can reduce recidivism among former prisoners. New in this sixth edition, is that we also study the relations between the various basic conditions.

In de jaren 2013 tot en met 2016 keerden jaarlijks ongeveer 20 duizend mensen na een detentie van meer dan twee weken terug in de Nederlandse maatschappij. Basisvoordwaarden voor succesvolle re-integratie zijn het bezit van een identiteitsbewijs, dagbesteding, inkomen en huisvesting hebben en geen schulden open hebben staan. Bij een deel van de ex-gedetineerden is dit niet op orde. Bij uitstroom uit detentie heeft 14% geen geldig identiteitsbewijs. In de maand na detentie heeft 85% geen dagbesteding in de vorm van werk of een opleiding en een derde geen inkomen uit werk, een uitkering of pensioen. Bijna een kwart staat na detentie niet ingeschreven op een adres. Meer dan een kwart van de re-integratiekandidaten staat (in het jaar na detentie) geregistreerd als wanbetaler van hun zorgverzekering, een indicatie dat zij (problematische) schulden hebben. Er zijn weinig verschillen tussen de uitstroomcohorten; re-integratiekandidaten die uitstromen in 2016 hebben de basisvoorwaarden niet beter (of minder) op orde ex-gedetineerden die in eerdere jaren zijn uitgestroomd. Het doel van het re-integratiebeleid is om tijdens detentie problemen die er zijn met de basisvoorwaarden op te lossen om re-integratie in de maatschappij te bevorderen en recidive te voorkomen. Dit onderzoek laat zien dat dit deels gebeurt: mensen die dat eerder niet hadden verkrijgen tijdens detentie een identiteitsbewijs, werk of een adres en mensen die voor detentie schulden bij hun zorgverzekeraar hadden, hebben die na detentie niet meer. Aan de andere kant zijn er ook veel mensen die hun woning of werk juist verliezen na een detentieperiode, of bij wie juist schulden ontstaan. Bijna de helft van de re-integratiekandidaten recidiveert binnen twee jaar. Mensen van wie de basisvoorwaarden voor re-integratie (identiteitsbewijs, dagbesteding, inkomen, huisvesting en geen schulden) op orde zijn hebben een significant kleinere recidivekans. Een identiteitsbewijs, werk, een uitkering, het volgen van een opleiding en huisvesting (met name bij een partner, ouders of anderen) hangen samen met een kleinere kans op recidive, ook wanneer rekening wordt gehouden met kenmerken zoals geslacht, leeftijd en strafrechtelijk verleden. Vooral werkende re-integratiekandidaten die langere tijd dezelfde baan behouden recidiveren minder. Verder hebben re-integratiekandidaten een grotere kans om te recidiveren in de maanden dat zij adresloos zijn dan in andere maanden. De basisvoorwaarden hebben ook weer invloed op elkaar. Het onderzoek laat zien dat een geldig identiteitsbewijs, een startkwalificatie en huisvesting (met name het wonen bij een partner, ouders of anderen) samenhangen met een grotere kans om na detentie werk te hebben. Aangezien vooral werk samenhangt met minder recidive, kan het op orde krijgen van de basisvoorwaarden huisvesting en identiteitsbewijs, via het vergroten van de kans op werk, dus mogelijk recidive voorkomen. Het onderzoek toont aan dat het van belang is om te blijven inzetten op het op orde krijgen van de basisvoorwaarden. Met name het stimuleren van dagbesteding (werken, een opleiding volgen, mogelijk ook andere dagbesteding zoals vrijwilligerswerk) en het organiseren van stabiele huisvesting kunnen bijdragen aan een succesvolle re-integratie. INHOUD: 1. Inleiding, 2. Theorie en eerder onderzoek naar basisvoorwaarden voor succesvolle re-integratie, 3. Methoden, 4. Beschrijvende resultaten: situatie op de basisvoorwaarden, 5. Samenhang tussen situatie op basisvoorwaarden onderling en met recidive, 6. Conclusie en discussie