Klassenjustitie

Abstract

Is er in Nederland sprake van klassenjustitie en zo ja in welke mate en in welke onderdelen van de strafrechtsketen? Hoe heeft dit verschijnsel zich in de afgelopen dertig jaar ontwikkeld? Welke kennis ontbreekt? Op deze vragen probeert dit rapport een antwoord te formuleren. De eerste vraag wordt beantwoord door een overzicht te geven van het empirisch onderzoek dat vanaf 1970 in Nederland is verricht. De tweede vraag wordt beantwoord door een inventarisatie te maken van verklaringen die zijn genoemd voor het verschijnsel klassenjustitie. Vervolgens wordt aan de hand van bestaand empirisch onderzoek nagegaan in hoeverre de omstandigheden en processen die in deze verklaringen worden genoemd zich in de voorbijgaande jaren hebben ontwikkeld. De resultaten wijzen uit dat bij verschillende beslissingen in de strafrechtketen selectiviteit optreedt ten aanzien van de sociaal-economische achtergrond van (potentiële) verdachten of veroordeelden: personen met geringe sociaal-economische hulpbronnen worden anders behandeld dan personen met (boven)gemiddelde sociaal-economische hulpbronnen. Veranderingen in wetgeving en strafrechtspleging geven aanleiding te veronderstellen dat verschijnselen van klassenjustitie in de voorbijgaande jaren tegelijkertijd zijn toegenomen en afgenomen.