De Nederlandse onteigeningswet in rechtsvergelijkend perspectief

Abstract

Doel van het onderzoek was een vergelijking te maken tussen de onteigeningswetgeving en procedures van Canada, Duitsland, Frankrijk, Japan en het Verenigd Koninkrijk, aan de hand van de driedeling systeem, procedure en specifieke onderwerpen. Uit het onderzoek blijkt dat de onderzochte buitenlandse onteigeningsprocedures hun grondslag vinden in verdragregels, grondwettelijke regels en nationale wetgeving (Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk), terwijl andere onteigeningsprocedures slechts een Nationaal wettelijke basis hebben (Canada). Verder kennen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk een onteigeningsprocedure die is opgesplitst in een administratiefrechtelijke en een civielrechtelijke fase, terwijl de overige landen voornamelijk een administratiefrechtelijke procedure toepassen. Bij alle procedures van onteigening dient het algemeen belang aantoonbaar te zijn en dient schadevergoeding aan de onteigende persoon te worden toegekend. Alle betrokken rechtsstelsels (met uitzondering van Japan) vereisen tussenkomst van de rechter met betrekking tot de vaststelling van de schadevergoeding. Hoewel er altijd ruimte bestaat voor partijen om een regeling in den minne te schikken. Mogelijkheden van bezwaar en beroep kent een diversiteit van regels en beroepsmogelijkheden. Ook ten aanzien van regelgeving met betrekking tot de aard en de inhoud van de procedure is een grote variëteit aangetroffen. Wel is het duidelijk geworden dat aan de regelgeving met betrekking tot onteigening altijd een evenwichtige afweging van belangen is vereist. Voor specifieke beleidsonderwerpen en vormen van eigendomsbeperking gaan de onderzoekers bijvoorbeeld in op zelfrealisatie en het ondergronds bouwen.