Jeugdcriminaliteit in groepsverband ontrafeld

Abstract

Het doel van het onderzoek is inzicht te geven in diverse typen jeugdgroepen en daarnaast het ontwikkelen van een meetinstrument dat ingezet kan worden om de aard en de omvang van problematische jeugdgroepen in beeld te brengen. Er worden, in navolging van eerder onderzoek, drie soorten jeugdgroepen onderscheiden, die alle in de vijf steden voorkomen, in 'zwaarte' oplopend van hinderlijk (44 groepen), via overlastgevend (51 groepen) tot crimineel (18 groepen). Tussen de groepen worden drie scheidslijnen gesignaleerd. De hinderlijke groepen blijken vooral een probleem te vormen voor de openbare orde (waarbij de groep primair platform is voor sociale activiteiten). De overlastgevende groepen overstijgen dit niveau. Deze categorie is primair platform voor criminele activiteiten en vormt een opsporingsprobleem. In termen van actieradius blijkt dat hinderlijke jeugdgroepen vaker wijkgebonden zijn, terwijl overlastgevende en criminele groepen stadsgebonden zijn (soms zelfs regionaal opereren). In hinderlijke groepen lijkt een corrigerende werking uit te gaan van de groep op subgroepen die zich met criminaliteit bezighouden; de rest van de groep zal deze activiteiten niet snel accepteren. In criminele groepen treedt geen corrigerende werking op. De netwerkanalyses bevestigen dat er vaak sprake is van subgroepen, waarbij 'linking-pin'-personen bestaan die met diverse personen uit andere subgroepen criminele activiteiten plegen. Ook zijn er jongeren die deel uitmaken van verschillende jeugdgroepen. Er bestaat een samenhang tussen groepsdynamiek en het plegen van criminaliteit, in die zin dat jeugdgroepen die een hecht georganiseerde en hiërarchisch gesloten structuur hebben, een zwaarder criminaliteitspatroon vertonen. In het onderzoek is een 'shortlist groepscriminaliteit' ontwikkeld die kan worden gebruikt door politiefunctionarissen om jeugdgroepen in kaart te brengen. De onderzoekers concluderen overigens dat voor het in kaart brengen van problematische jeugdgroepen meer bronnen nodig zijn: de betreffende politiefunctionaris, diens collega's, jongerenwerkers en politiedatasystemen als BPS en/of HKS.