Spioneren met hobbydrones en andere technologieën door burgers

Abstract

Spy products such as miniature cameras, eavesdropping devices and location trackers enable citizens to spy on, that is covertly surveil, each other. However, citizens can also covertly surveil others with the use of products that are not directly designed for spying, but that are very suitable for it, such as hobby drones with sensors. The wide availability of both types of products on the market, both in physical spy-shops and in web-shops, and the fact that they are becoming increasingly cheap, has led to a stark increase in the possibility and opportunity to spy on others. The main question investigated in this report is how the regulation of hobbydrones and spy products in a narrow sense can be optimised in light of protecting citizens’ privacy.

Spionageproducten zoals miniatuurcamera's, afluisterapparatuur en locatietrackers stellen burgers in staat om elkaar te bespioneren, oftewel elkaar heimelijk te observeren. Heimelijk observeren kun je echter ook doen met middelen die niet direct ontworpen zijn voor spionage, maar daar wel heel geschikt voor zijn, zoals hobbydrones met sensoren. Het is in dat licht zinvol onderscheid te maken tussen spionageproducten in enge zin (dat wil zeggen apparaten die in de eerste plaats zijn ontworpen of aangepast voor het heimelijk verzamelen van informatie over personen) en spionageproducten in brede zin (dat wil zeggen apparaten die kunnen worden gebruikt om heimelijk informatie over een persoon te verzamelen, maar waarvan een dergelijke heimelijke verzameling van informatie niet het hoofddoel is van ontwerp of gebruik). Voorbeelden van de eerste categorie zijn minicamera’s, een pen met ingebouwde afluisterapparatuur, en locatietrackers (zowel fysieke apparaten als spyware). Smartphones en hobbydrones met camera’s zijn voorbeelden van de tweede categorie. De brede beschikbaarheid van beide typen producten op de markt, zowel in fysieke winkels als in webwinkels, en het feit dat ze steeds goedkoper worden, heeft geleid tot een toename van mogelijkheden tot spionage in onze samenleving. De vraag die centraal staat in dit rapport is: Hoe zou het gebruik van hobbydrones en spionageproducten in enge zin door burgers beter kunnen worden gereguleerd, opdat de privacy van de burger beter wordt beschermd? INHOUD: 1. Introductie 2. Methodologie 3. Spionage en spionageproducten 4. Privacyrisico's van spionageproducten 5. Nederlandse rechtsverkenning en reguleringsmogelijkheden 6. Inventarisatie van andere reguleringsopties in het binnen- en buitenland 7. Conclusie en reflectie