De rol van herstelbemiddeling in het strafrecht

Abstract

The objective of the research is to contribute to the policy framework ‘Mediation in criminal justice’ (‘Herstelbemiddeling in het strafrecht’), by providing insights into the lessons learned from the pilots regarding possibilities, impossibilities and necessary conditions of mediation in criminal justice. In this report a distinction is made between the terms mediation and mediation in criminal law. The former entails all forms of guided meetings between victims and (alleged) perpetrators of criminal facts. The latter concerns a specific form of mediation in which the meeting is intended to result in a judicial agreement and/or of which the result can be taken into account in the criminal procedure.

Het onderzoek beschrijft de ervaringen met de pilots over herstelbemiddeling die door het ministerie van Veiligheid en Justitie zijn gefinancierd. Het ministerie heeft in 2013 aan diverse actoren in het veld gevraagd projectplannen in te dienen voor pilots op het gebied van herstelbemiddeling. Vijf pilots zijn uiteindelijk ontwikkeld. Deze zijn in te delen aan de hand van het strafproces: - Twee pilots na het vonnis (i.e. Locatie en Contactverbod en EKC), waarbij de bemiddeling complementair is aan het strafproces en hierop dus geen invloed heeft. - Twee pilots in de politiefase (i.e. Politiepilot Spijkenisse en Vreedzame Wijk Utrecht), waarbij de bemiddeling een alternatief kan zijn voor een strafproces; - Één pilot in de officiers- en rechtersfase (i.e. de OM/ZM pilot), waarbij de bemiddeling onderdeel is van het strafproces. De doelstelling van het onderzoek is een bijdrage leveren aan het beleidskader Herstelbemiddeling in het strafrecht, door het bieden van inzicht in de lessen die te leren zijn uit de pilots herstelbemiddeling over de mogelijkheden, de onmogelijkheden en de noodzakelijke voorwaarden voor herstelbemiddeling. In dit rapport maken we een onderscheid tussen de termen herstelbemiddeling en mediation in het strafrecht. De eerste term hanteren we voor alle vormen van begeleide ontmoetingen tussen slachtoffers en verdachten/daders van strafrechtelijke feiten. Met de tweede term bedoelen we specifiek die vormen van herstelbemiddeling waarin het beoogde resultaat van deze ontmoeting een juridische overeenkomst is en/of waarvan de uitkomst meegewogen kan worden bij beslissingen in de strafprocedure. INHOUD: 1. Inleiding 2. Opzet en methoden van onderzoek 3. Het oordeel van betrokken professionals over het verloop van de pilots 4. Voormeting: kwantitatieve survey 5. Een eertste terugblik: na een maand 6. Een tweede terugblik: na een half jaar 7. Een eerste schets van de kosten en baten van herstelbemiddeling 8. Conclusie en aanbevelingen