Van collectief ongenoegen tot ordeverstoringen

Abstract

Since 2010 there has been a marked worldwide rise in the number of anti-government protests and large scale riots. Such events often have far-reaching consequences for national security and for social and political stability. In the Netherlands this rise has been less acute. But also here we see clear signs of collective discontent and a certain degree of concern about large-scale “unrest”. In this report we analyse the ways in which collective discontent may be expressed, by focusing on four questions:What forms of collective discontent lead to large-scale public disorder behaviour?What factors determine the scale of such disorders and their aftermath?What can governments do to prevent or reduce the magnitude of large-scale public disorder?What forms of collective discontent and large-scale public disorder may potentially harm the National security of the Netherlands?

Dit betreft een theoretisch en empirisch onderzoek naar de rol van maatschappelijke onderstromen, sociale media en trigger events bij het ontstaan van maatschappelijke onrust, afnemend vertrouwen in de overheid en publieke geweldsuitingen. De grootschalige rellen in London (augustus 2011) en de Project X-rellen in Haren (september 2012) waren opvallende publieke geweldsuitingen. Meer recent (mei/juni 2013) is er onrust en geweld geweest in bijvoorbeeld Istanbul. Wereldwijd is sinds 2010 een sterke stijging van het aantal massale protesten en grootschalige rellen zichtbaar. In veel gevallen heeft dit gevolgen voor de nationale veiligheid, met name voor de sociale en politieke stabiliteit. In Nederland is deze toename minder acuut merkbaar. Toch is ook in ons land sprake van ongenoegen en heerst een zekere mate van angst voor onrust. In dit rapport is een analyse gemaakt van uitingen van collectief ongenoegen aan de hand van vier vragen: Hoe leidt ongenoegen tot grootschalige publieke conflictgedragingen? Welke factoren bepalen de omvang van dergelijke conflictgedragingen en hun nasleep? Wat zijn de aanknopingspunten voor de overheid om vormen van ongenoegen en publieke conflictgedragingen te dempen c.q. tegen te gaan? Welke vormen van maatschappelijk ongenoegen en van grootschalige publieke conflictgedragingen raken de nationale veiligheid van Nederland? INHOUD: 1. Collectief ongenoegen 2. Collectieve reacties op ongenoegen 3. Preventie en de-escalatie 4. Conclusies